Sporcu beslenmesi, kimilerine göre çok basit kimilerine göreyse çok karışık bir konu olarak durmaktadır. Basit olduğunu düşünenler yanılırlar ancak karışık olduğunu düşünenler …
Sporcu beslenmesi, kimilerine göre çok basit kimilerine göreyse çok karışık bir konu olarak durmaktadır. Basit olduğunu düşünenler yanılırlar ancak karışık olduğunu düşünenler de gereksiz bir abartı içine girerler. Sporcunun, aktif olduğu dal ya da dallarda istediği konuma gelmesi için bazı özelliklerin bir arada olması gerekir. Bu özellikler genetik yapı, doğru antrenman ve sağlıklı beslenmedir. Genetik yapısı ve fiziksel kazanımları ne kadar sağlam olursa olsun; yapılan antrenmanlar ne kadar doğru olursa olsun sağlıklı beslenme ile takviye görmeyen bir sporcunun başarılı olması neredeyse imkânsızdır.
Sporcuların beslenmesindeki temel mantık, öncelikle kaybedilen enerjinin yerine konması, sonra da spor aktivitesi için ayrıca harcanacak enerjinin sağlanması gerekliliğidir. Aksi bir durumda, sporcu kilo kaybeder ve kısa sürede güçsüz bir duruma düşer.
Sporcu beslenmesinin temelini karbonhidrat oluşturur. Bilindiği üzere karbonhidratlar, enerji üretimi için vücutta yakılan ilk maddedir. Bu bakımdan, sporcu beslenmesinde edinilecek gıdaların yarısından fazlası karbonhidrat açısından zengin ürünler olmalıdır. Gelişim demek, protein demektir. Sporcu beslenmesinde, ihtiyaç duyulan karbonhidratın sağlanmasının ardından doğru oranda protein kazanılması gerekir. Uzman kontrolünde uygulanacak doğru bir beslenme ile sporcu, hem ihtiyacı olan enerjiyi hem de gelişimi için gerekli olan proteini dengeli bir şekilde alabilir. Beslenme basamağının sonunda ise yağlar gelir. Yağın sporcu beslenmesindeki yeri oldukça düşük olmasına rağmen önemsiz olduğu kesinlikle düşünülmemelidir.
Yapılacak olan spor çalışması antrenman da olsa müsabaka da olsa, aktiviteden 3-4 saat önce gıda alımını son bulmalıdır. Burada gıdadan kasıt, karbonhidrat, protein ve yağdan oluşan besinlerin oluşturduğu bir öğündür. Aktiviteden hemen önce ve aktivite sırasındaysa sadece sıvı olarak gıda tüketilmeli, bu gıdalar da mutlaka karbonhidrat temelli olmalıdır. Aktivitenin hemen ardından katı gıda alımı olmamalıdır. En az 1 saatlik bir sürenin ardından yemek yenmeli ve bu yemeğin oranı sınırlandırılmalıdır.
Konunun başında genetik yeterlilik ve doğru antrenmanın yeterli olmadığından bahsetmiş, mutlaka sağlıklı bir beslenmenin uygulanması gerektiğini vurgulamıştık. Aynı durum sporcunun sıvı alması konusunda da geçerlidir. Ve yine tek başına bir şey ifade etmez. Yeterli uyku, yeterli sıvı alımı ve yeterli dinlenme olgularının bir araya gelmesiyle ancak doğru bir sporcu yaşantısından bahsedebiliriz. Bu noktada yeterli sıvı alınması çok ama çok önemli olsa da tek başına bir anlam ifade etmez.
Sporcunun sağlıklı bir şekilde aktivitesini gerçekleştirmesi ve gelişimini doğru bir biçimde sürdürmesi için mutlaka et ürünlerini sofrasına yakın tutması gerekir. Et ürünlerinde bulunan protein, uzun vadede sporcu gelişimine gözle görülür katkılar sağlayacaktır.
Sporcu beslenmesinde, ek vitamin alımına yer olmamalıdır. Protein, karbonhidrat ve yağ ediniminden oluşan dengeli bir beslenme ile haricî hiçbir maddeye ihtiyaç duyulmayacaktır. Sporcu, yukarıda saydığımız beslenme kıstaslarının yanında, mineralleri de bünyesinden eksik etmemelidir. Demir ve amino asit başta olmak üzere tüm minerallerin kazanılması gerekir.
Bahsettiğimiz beslenme anlayışı, sporcunun sağlıklı bir şekilde yaşamını sürdürmesi için gereken temel davranışları içermektedir. Fakat ve mutlaka sporcu, uzman eşliğinde branşına ve yapısına göre bir beslenme programı düzenlemelidir.
